#BirGün Gazetesi » beslemesi BirGün Gazetesi » yorum beslemesi BirGün Gazetesi » Orta sınıf: Efsane mi, gerçek mi? yorum beslemesi As Turkey’s government glorifies ‘martyrdom’ to the public, its partner firms become ‘millionaires’ Şehre nüfuz eden hikâyeler alternate alternate * GÜNCEL * SİYASET * EĞİTİM * YEŞİL BİRGÜN * EKONOMİ * YAZARLAR + YAZARLAR + YAZAR ARŞİVİ * BİRGÜN TV * ABONE OL * TÜMÜ + BİRGÜN PAZAR + BİRGÜN KİTAP + ÖZEL + DÜNYA + KÜLTÜR SANAT + ÇALIŞMA YAŞAMI + SPOR + SAĞLIK + TEKNOLOJİ + MEDYA + SÖYLEŞİ + YAŞAM + BİRGÜN DAILY Ara ____________________ 20 Ocak 2019 * BİRGÜN PAZAR * BİRGÜN KİTAP * ÖZEL * DÜNYA * ÇALIŞMA YAŞAMI * KÜLTÜR SANAT * MEDYA * SAĞLIK * SÖYLEŞİ * SPOR * YAŞAM BirGün Gazetesi BirGün Gazetesi BirGün Gazetesi * GÜNCEL * SİYASET * EĞİTİM * YEŞİL BİRGÜN * EKONOMİ * YAZARLAR + YAZARLAR + YAZAR ARŞİVİ * BİRGÜN TV * ABONE OL * TÜMÜ + BİRGÜN PAZAR + BİRGÜN KİTAP + ÖZEL + DÜNYA + KÜLTÜR SANAT + ÇALIŞMA YAŞAMI + SPOR + SAĞLIK + TEKNOLOJİ + MEDYA + SÖYLEŞİ + YAŞAM + BİRGÜN DAILY Anasayfa BİRGÜN KİTAP Orta sınıf: Efsane mi, gerçek mi? birgun.net birgun.net 16 Aralık, 2016 08:58 Paylaş Twitter Facebook WhatsApp Telegram Email Print Linkedin [INS: :INS] GÜNNUR AKSAKAL 2013 Haziran’ında yaşanan Gezi Direnişi’nin ardından Türkiye solunda bir “orta sınıf” tartışması başladı. Tartışmanın taraflarından biri Gezi Direnişi’nin bir “orta sınıf” ayaklanması olduğunu, dolayısıyla sınıfsal/proleter bir karakteri olmadığını savunurken; diğer taraf ise direnişe katılanların hayat tarzları ve alışkanlıkları itibariyle kendilerini “orta sınıf”a ait hissetmekle ve “beyaz yakalılar”a dahil olmakla birlikte, emekleriyle geçindikleri için günümüz proletaryasına dahil olduklarını iddia etti. O günlerde, Korkut Boratav, konuya dair yazdığı bir yazı ile tartışmanın seyrini sola doğru çekti. Hocanın yazdıklarını anımsarsak: [INS: :INS] Marksist perspektifle bakıyorsak, orta sınıflar terimine kuşkuyla yaklaşmamız gerekiyor. Dikkat ediniz ‘terimine’ diyorum; ‘kavramına’ değil; zira, Amerikan siyaset bilimi gevşekliği içinde kullanırsak, ‘orta sınıflar’ın tanımlanması o kadar güçtür ki, bu ifadenin ‘kavram’ mertebesine layık olmayan iki sözcükten ibaret olduğunu söylemek zorunda kalırız. Bu insanların çalıştıkları (ve ‘hizmetler’ sektörünün uzantılarını oluşturan) faaliyet kollarının ve doğrudan doğruya icra ettikleri iş sürecinin ‘üretken’ olup olmaması tartıştığımız bağlamda önem taşımaz. Ücretli işçiler olarak ya doğrudan doğruya işverenleri için artık değer yaratmaktadırlar veya işverenin başka sektörlerden aktarılan artık değere erişmesini, el koymasını sağlayan, kolaylaştıran bir emek süreci icra etmektedirler. Ve en geniş anlamda gerçek veya yedek emek ordusunun öğeleridir. Kısacası, bugünün koşullarında nesnel olarak, yani kendiliğinden işçi sınıfının içinde yer almaktadırlar ve bu sınıfın niceliksel olarak önemli bir öğesini oluşturmaktadırlar. İşte, henüz noktalanmamış, ancak Türkiye’de günlük siyasetinin baş döndürücü hızı nedeniyle tartışmaya da devam edilemeyen bu meseleye Haluk Yurtsever bir kitap çalışmasıyla katkıda bulundu. Yordam Kitap tarafından okurla buluşturulan Orta Sınıf Efsanesi adlı çalışmada, Haluk Yurtsever, Türkiye ve dünyadaki tartışmaları incelemeye başlamadan önce, Marksist bir çerçeve ortaya koyuyor. Marx’ın yüz elli yıl önce ortaya koyduğu “sınıf” tanımını referans alarak, bugün “orta sınıf” argümanlarının yaratıcısı olarak anılan Weber ve mirasçıları ile karşılaştırıyor. Orta sınıf “Sınıf” kavramı başından beri tahrip gücü yüksek bir kavram olageldi. Çünkü sınıf kavramıyla tanışan ve bu perspektifle düşünmeye başlayan insanlar tehlikeli öznelere dönüşmeye başladı. Hâl böyleyken egemenler ve yönetenler sınıf bilincini yok etmek için türlü yöntemler geliştirdi. Bugünlerde tüm dünyada süren tartışmalarda karşılaştığımız orta sınıf meselesi, daha doğrusu proletaryanın artık değiştiği/dönüştüğü hikâyesi bununla ilgilidir. __________________________________________________________________ Orta sınıf teorisyenleri, proletaryanın eridiğini, hizmet emekçilerinin, çalışmalarında kafa emeği ağır basanların, ustabaşı ve mühendislerin, “beyaz yakalı”ların toptan orta sınıflaştıklarını savunuyor. Bu savunucuların, en güçlü dayanaklarından biri hizmet sektörünün sanayi aleyhine büyüyor oluşu. İddia o ki, büyüyen hizmet sektörü “sınıf dışı” bir kategori olarak varlığını sürdürüyor. Peki, gerçek ne? Gerçeğe ulaşmak için önce bazı yanlışları düzeltmek gerek –şüphesiz Marx’a başvurarak. Sınıfsızlaşma teorisi olarak “orta sınıf” dayanağını bilim ve teknolojinin üretim sürecindeki artan payından ve buna bağlı olarak canlı emeğin, üretim sürecindeki rolünün “azalıyor” görünüşünden almakta. Artık değerin tek kaynağı olan canlı emek sömürüsünün bitecek olması, kapitalizmin de sonunu getireceğinden; kapitalist sistem varlığını sürdürdüğü müddetçe, bilim ve teknoloji hiçbir zaman üretici güç içindeki canlı emeği tamamen yok etmeyecektir. Bu, güncel kapitalizmin temel çelişkisi olarak karşımızda durmakta. Ve şu hâliyle bu çelişki, emek gücünün çok büyük bir bölümünü üretimin dışına sürerken, daha az canlı emeği daha yoğun sömürme sonucunu doğurmaktadır. Yani, sanayiden hizmet sektörüne kayış, düşünüldüğü gibi dünya ekonomisinin sanayisizleşmesi anlamına gelmemektedir. Maddi üretim, artık değer üretimi varlığını sürdürmektedir. Hizmet sektöründe yer alan emekçiler, üretim ve hizmette aynı rolleri üstlenmeseler de işçi sınıfının parçasıdırlar. Yazarın anlatımıyla “Sınıfsal ayrım noktası, emekçinin hangi fiilleri, hangi gereçlerle yaptığı değil, artık değer üretip üretmediğidir.” Öyleyse, bu insanlardan proletarya dışı bir sınıfmış gibi söz etmek ve bunun üzerinden proletaryanın eridiğini teorize etmek gerçekliği yansıtmamaktadır. Sözgelimi, yabancı dil bilen, iyi eğitim görmüş üniversite mezunlarının birçoğu ya işsiz ya da çağrı merkezi gibi “yıkıcı emek rejimleri” altında çalışmak zorunda kalıyor. Aile olanakları belli avantajlar sağlamıyorsa, kapitalizm, bu insanlara işsizlikten veya “esnek sömürü”den başka bir şey vadetmiyor. Hâliyle bu toplam “orta sınıf” değil; “sınıf bilincine erişmesi” ya da “dışarıdan” bu bilincin taşınabileceği proletaryaya dâhil. Marksist teorinin geçerliliği Aynı bağlamda, sosyal medya kullanımına yer verilen kısımlar oldukça ilgi çekici. Türkiye gibi ülkelerde sosyal medya platformlarının özgürlükçü ve demokratik özellikleri ön plana çıksa da, aslında twitter, facebook vb. ciddi birer ekonomik etkinlik alanı. Neredeyse dünyada bu tür platformları kullanmayan kimse yok; denebilir ki yeni çağ kendi insanını da yarattı. Buna bağlı olarak “yeni” bir emek gücü kategorisi de yarattı: dijital emek. Bu tür ekonomik etkinlikler “maddi olmayan emek” olarak yorumlanır hâle geldi. Oysa biliyoruz ki, bilim ve bilgi kendini ortaya attığı andan itibaren maddileşir. Kapitalizmin devamlılığı bilgiyi metalaştırdığı ölçüde mümkündür. Dijital emek/kognitarya tartışmaları Google’da bir yazılım mühendisinin aylık kaç dolar kazandığı üzerinden değil, Silikon Vadisi’nde ağırlıkla göçmen kadınlardan oluşan imalat işçilerinin, çalışma koşulları ve ücretleri üzerinden yapılmalıdır. İşte, tüm çelişkilerinin yanında kapitalizmin başarısı! Egemen ideoloji, belli tüketim kalıpları ve alışkanlıklarına sahip olmanın, sınıfsal kimliğin belirleyeni olduğunu düşündürüyor. Oysa, farkına varılması gereken; “orta sınıf”ın da bir değer ürettiği ve o değere el konulduğu, dolayısıyla kendisinin de emekçi sınıfa ait olduğu… Kısacası, Haluk Yurtsever, kapitalist üretim ilişkileri temelden değişmediği ve emek-değer yasası geçerliliğini yitirmediği sürece Marksist sınıf teorisinin temel belirleme ve tanımlarının geçerli kalacağını savunanlardan… Orta Sınıf Efsanesi’nde de bu görüşleri sergiliyor, ve “sınıfsızlık” siyasetiyle mücadeleye güç katıyor. Marksizmden sapmadan, sınıflar cephesindeki yenilik ve değişimleri gösteriyor. Paylaş Twitter Facebook WhatsApp Telegram Email Print Linkedin Önceki haberAs Turkey’s government glorifies ‘martyrdom’ to the public, its partner firms become ‘millionaires’ Sonraki haberŞehre nüfuz eden hikâyeler İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR BİRGÜN KİTAP Mehmet Said Aydın’dan ‘Lokman Kasidesi’ birgun.net - 18 Ocak, 2019 12:43 Kuşağının güçlü temsilcilerinden biri Mehmet Said Aydın’ın üçüncü şiir kitabı Lokman Kasidesi Everest Yayınları etiketiyle raflarda... Devamını Oku BİRGÜN KİTAP Film gibi bir roman birgun.net - 17 Ocak, 2019 10:40 Deniz Yılmaz Birinci Dünya Savaşı’nda hırpalanan, İkinci Dünya... Devamını Oku BİRGÜN KİTAP Toplumun ‘gri alanı’ ve devrim birgun.net - 17 Ocak, 2019 10:35 Süleyman Arıoğlu Mike Davis Türkiyeli okurun da yakından... Devamını Oku BİRGÜN KİTAP Şükrü Erbaş 40’ıncı yılını yeni kitabıyla taçlandırıyor birgun.net - 11 Ocak, 2019 17:23 Şükrü Erbaş, yeni şiir kitabı 'Otların Uğultusu Altında'yı Kırmızı Kedi etiketiyle okuyucularıyla... Devamını Oku BİRGÜN KİTAP Deniz kumundan roman birgun.net - 11 Ocak, 2019 15:04 "Şimdi anlıyorum ki, benim büyüklüğüm acımın büyüklüğünde" Moby Dick, H. Melville... Devamını Oku BİRGÜN KİTAP Yaşamı her ne olursa olsun koruyun birgun.net - 11 Ocak, 2019 14:54 Ayşegül Tözeren Akın Birdal, insan hakları mücadelesindeki yılmaz... Devamını Oku BİRGÜN KİTAP Adaevi’nin ahalisi SEVİN OKYAY - 11 Ocak, 2019 14:29 Deniz kenarında bir koltukta oturmuş, kollarını sanki hayatı kucaklar gibi iki yana... Devamını Oku BİRGÜN KİTAP Video aktivizm: Görmekten göstermeye giden çetrefilli yollar birgun.net - 11 Ocak, 2019 14:12 Aslı Gön 2001’de Malina’da “EDSA’ya git, siyah giyin”... Devamını Oku BİRGÜN KİTAP Üzgün olmaktansa gazeteci olmayı yeğlemek birgun.net - 11 Ocak, 2019 13:26 Oğuzhan Taş Türkiye’de gazetecilik hakkında tartışmaya ve eleştiri... Devamını Oku BİZİ TAKİP EDİN 359,027BeğenilerBeğen 54,860TakipçiTakip Et 1,080,925TakipçiTakip Et 7,437AbonelerAbone BİRGÜN ÖZEL Sokak hayvanları için merkez kuruluyor 20 Ocak, 2019 11:33 Müzik benim hayatım 20 Ocak, 2019 11:30 Termik santrallara çevreyi kirletme izni Meclis’te 20 Ocak, 2019 11:14 Tarihi birbirine kattılar 20 Ocak, 2019 11:12 Suriyeli işçilerin ölümü kaza değil cinayet 20 Ocak, 2019 10:34 Bornova’da spor kültürü yaygınlaşıyor 20 Ocak, 2019 09:40 Kuşadası Haziran Meclisi’nden Panel: Ekonomik kriz ve yerel seçimler tartışıldı 20 Ocak, 2019 09:33 Buca İşçievleri’nin 30 yıllık rüyası gerçek oldu 20 Ocak, 2019 09:30 SON HABERLER * ABD’de kar fırtınası: 1 kişi hayatını kaybetti, 5 bin uçak seferi iptal oldu * Şili’de 6.7 büyüklüğünde deprem * Liderden kritik galibiyet * Fransa’da sarı yelekli kadınlar hükümeti protesto etti * AKP Çermik İlçe Başkanı Kaya istifa etti * Karamollaoğlu: Oturup ağlayacak halimiz yok * Federer’den Avustralya Açık’a erken veda * Kutudaki yavrulara hayvanseverler sahip çıktı * Tarçında beyin kanaması riski * CHP’li Ağbaba: Kimsenin ekmeğiyle oynamayacağız * ANASAYFA * KÜNYE * VERİ POLİTİKASI © BirGün Gazetesi Edit with Live CSS ____________________________________________________________ ____________________________________________________________ ____________________________________________________________ ____________________________________________________________ ____________________________________________________________ ____________________________________________________________ ____________________________________________________________ ____________________________________________________________ ____________________________________________________________ ____________________________________________________________ ____________________________________________________________ ____________________________________________________________ ____________________________________________________________ ____________________________________________________________ ____________________________________________________________ ____________________________________________________________ ____________________________________________________________ ____________________________________________________________ ____________________________________________________________ ____________________________________________________________ ____________________________________________________________ ____________________________________________________________ ____________________________________________________________ ____________________________________________________________ ____________________________________________________________ ____________________________________________________________ ____________________________________________________________ ____________________________________________________________ ____________________________________________________________ ____________________________________________________________ ____________________________________________________________ ____________________________________________________________ ____________________________________________________________ ____________________________________________________________ ____________________________________________________________ ____________________________________________________________ ____________________________________________________________ ____________________________________________________________ ____________________________________________________________ ____________________________________________________________ ____________________________________________________________ ____________________________________________________________ ____________________________________________________________ ____________________________________________________________ ____________________________________________________________ ____________________________________________________________ ____________________________________________________________ ____________________________________________________________ ____________________________________________________________ ____________________________________________________________ ____________________________________________________________ ____________________________________________________________ ____________________________________________________________ ____________________________________________________________ ____________________________________________________________ ____________________________________________________________ ____________________________________________________________ ____________________________________________________________ ____________________________________________________________ ____________________________________________________________ ____________________________________________________________ ____________________________________________________________ ____________________________________________________________ ____________________________________________________________ ____________________________________________________________ ____________________________________________________________ ____________________________________________________________ ____________________________________________________________ ____________________________________________________________ ____________________________________________________________ ____________________________________________________________ ____________________________________________________________ ____________________________________________________________ ____________________________________________________________ ____________________________________________________________ ____________________________________________________________ Save Write CSS OR LESS and hit save. CTRL + SPACE for auto-complete.