Page 166, 167, 168, 169 (contextes -1 +1)
http://books.google.fr/books?id=g-wAAAAAYAAJ&printsec=titlepage&source=gbs_summary_r&cad=0#PPA166,M1
Experim.
III.
Constabat Clariss. Haletium nuda pressione vi
preli facta , aërem in partem ^ , voluminis redegisse et
Halleyum in ^ coarctasse. Subiit animum inquirere , vtrum
per nostram machinam maior compressio effici posset.
Iterauimus igitur experimentum , et ne pressione aqua per
poros lignei obturamenti transudaret et ita compressio
aeris minor sieret , quam soret si hoc impediretur ,
obturamentum in bombam aqua impletam percussionibus mallei
coactum , vt aqua spumescens per poros ligni peneraret ,
et sic totam obturamentum impregnatur , rursus remouimus
aërique frigido exposuimus vt aqua in interstitiis
congelaret. Deinde muniuimus bombam aqua impletam
et apparatu descripto instructam obturamento et vi preli
illud in bombam instructam. Deinde remoto obturamento
et exemto apparatu illibato vidimus aërem in minus
adhuc spatium reäa6tum tliille ac exper. II. compreliione
vero cellgnte iäem rurlus voiumen naötum elle , quoä
ante comprellionem Kabuerat, lpatüsque aeris ante et polt
comomnpressicmem
omnpressicmem timiU ratione ac experim. II. 6etmitig, «
crem in ,^ priorig voluminiz partem nuda preli preliia-
ue reäaätum lüille apparebat. 'linKura enim liiNinötilli-
me limitez aeris comprclll notauerat. §.
7. Lx Koc experimento simul videre licuit , acris
particulas nac prellione nonclnm minutas suiüe , vr poroz
mercurii et aquae inrcruallo ilto tempuriz penerrare potue -
rinc , ylio comprellio änraliir : qucxj exizuum r»mem tu-
it. ^.liter enim spatium aeriz comprelüone celllmte minus
üiillet spatiu ae'riz anre comprelliionem- ?arum enim
prodadile eli aerem per tlnida cr^lüora clilperliim snille et
comprellione ceÜliute subito rurlü« in Sub
campana euacuata sese explicat.
3. Vi machinae pressio in obturamentum minimum
4.000. librarum erat. Distantia enim helicum erat
ci peripneriam IlXia veötis delcriptam , vni poteutia acl»
plicata erat vti 1. ad ioo. (§, 2. n 5). kolita Kino
porentia aequali 40. tanrummudo libriz , orietur Kino
prellld in «lituramenmm 4000. libr. Nt pnlito demi"
cliam Kuiuz prelÜnnis partem a relillenria parietum bnm«
bae ad aequiliorium perduci remanedit nil^ilominus prellio
2QQQ. liorarum , qlia aer in tubulo ^ lit. 3i izimr armnspl^aerae
prell« in aream vniu» di^. ^
uadrati pnnitur 16. libr. et 5. vnc: in aream aperturae
dumoae lc. 0, 95 diß. Hl erir 15^ lilir. Haec prellio
atmulpnaerae ad prellionem prel« sa6tam eric vi 1 5 ^ :
2OQQ. im I ^ 129. circirer. ^b Kac prellione pamm re-
cedit ea , qme requirimr ad aerem lec. rezulam ^lariot-
tianam in lpatium illud redi^endum , in yuod experimenV
Lxperim.
IV.
§
9. Vt quicl , aqua in bomba congelascente iieret ,
6enuo experiremur , toro apparacu bombae immiüo ob-
turaculo eam bene claulimu« et tune canabino nouo vnäi
quaque cinximuz, vt bomba rupta vi iunis coutiner
etur et tonn internus apparatu» illibatuz permaneret ; at bom»
b» per 4. nor»5 in remperie aeriz ig ßr. 1'berm. kadr.
libero acri expolita lilb prelo rupta elt cum tüne , quo
cinKa erat. In tria lruNa inaeqmlia lec. plana vertica-
lla itsrum
26 trium penum Httantiam proieHae sunt iec.
M'ßa«,
te bombae adplicatae eranr, vt , li bomba 6iMret , 6e-
volutio impeäiretur. I'otus appararus itemm praeter lpem
lra6tu5 ett et suprema tubi extremitas ne qu«iem inuenta.
kluiäum lic äilperlüm cernebarur, vt bali cocbleae ma«
riz non solum Uitculae aqueae, quae in ßlaciem abierant,
leä etiam quam plurimae zuttulae minimae mercurii aä-
tiaerentez apparerent. dmtta zlacializ , qua obäuKi cerne-
banmr pariete« bombae obleruabatur craüitiei ^ ^iz. 1^.
circiter. I
öam tubuN c Kura et aqua «iiNinötus apparebar. §.
10.
§.
IQ. 5i 6ilperslonem varticulamm aquae et mer-
curii consicleramuz , vel liici poterit , aerem , c
n bomba et in interliitii« aquae continetur et conglacia-
tione sevaratur et collizitur bomba mpta cum impetu ex-
vanllim suille er aquam et mercurium äilperüue ; vel
a^uam et mercurium , yuarum vrima omni comprcllioni ,
tMMacunque üt , a plurimis reMere volle cre^itur , pH-
rum comprimi tam inzenti pressione et vim elatticam ob-
tinere , quae tele prellione subito cellante exerat , ita vt
particulae , quae prellione inZenti in le mutuo lerebantur
illuc latae lint , vbi vrellio omnium primo subito minu-
ta est , i. e. illuc , vbi cralsities panetum bombae mini- ma elt ;
vel etiam parietc« bombae prellione inZenti cli- latatos , prellione lübito
cellanre et rima la6ta , lele re- ttituilie et aquam eiecille , vbi tamen
quomoclo mercuriuz eieötus üt öWcultel intelliZitur ; vel omuia Kaec. conoulrere.
Experim V
§. n. Vombam mainrem, ^ N äiametri 12. äig. riß. 3 1^. experimentn reoecenclo
aptauimuz et slmili , o,uo ante Apparatu inttruximus , cum autem snb prelo
locari haud posset ob maiorem diametrum , lapidi molari sub porta quadam E F G
H impossuimus et tignum validum I K obturamento L perpendiculariter opposuimus
, quod altera sua extremitate attingebat murum magnae molis lateritium M.
Obturamentum quod sesqui digitum circiter ultra interiores bombae parietes
procedebat sensim pressione aquae gelascentis eleuabatur, partim ob fibras
ligni sese parum incuruantes , partim ob cedentem lapidem molarem , forte Tom.
II. Nou. Comment. ^
etiam